زندگینامه وحشی بافقی ، بیوگرافی، اشعار و آثار - مدرسه سما

به گزارش مدرسه سما، وحشی بافقی یکی از شاعران بزرگ تاریخ ایران است که او را به واسطه اشعار بسیار غمگین و عاشقانه اش می شناسند.

زیبا ترین اشعار عاشقانه و غمگین تاریخ غزل ایران را می توانید در آثار وحشی بافقی پیدا کنید. او که از شاعران بزرگ سده دهم محسوب می گردد، توانسته است غم وجودش را در دل اشعار خود هویدا کند. در ادامه این مقاله با این شاعر نامی بیشتر آشنا خواهید شد. پس تا خاتمه با ما همراه باشید.

در این مقاله درباره وحشی بافقی می خوانید:

• وحشی بافقی کیست؟
• زندگی نامه وحشی بافقی
• آثار وحشی بافقی
• اشعار وحشی بافقی
• آرامگاه وحشی بافقی کجاست؟

وحشی بافقی کیست؟

وحشی بافقی یکی از شاعران بزرگ تاریخ ایران در سال 939 هجری قمری در شهرستان بافق استان یزد به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی خود را در همین شهر گذراند و سپس در کنار برادرش مرادی بافقی و اساتیدی مثل شرف الدین علی بافقی علم ادب را یاد گرفت و پس از آن مدتی به کاشان رفت.

تخلص وحشی بافقی

وحشی بافقی به علت انزوا طلبی که داشت، این تخلص را برای خود انتخاب کرد. وحشی در گذشته به معنای گوشه گیر بوده است و با مفهوم امروزی آن کاملا تفاوت دارد. وحشی را فردی می دانند که نوعی زندگی دور از جمع را انتخاب نموده تا امور مادی فریبش ندهند.

زندگی نامه وحشی بافقی

مولانا شمس الدین محمد وحشی بافقی از شاعران بزرگ سده دهم است که آوازه اشعار او تا سرزمین پهناور هند نیز رسیده است. او در زمان پادشاهان صفوی همانند شاه طهماسب صفوی، شاه اسماعیل ثانی و شاه محمد خدابنده زندگی می کرد. وحشی در بعضی اشعارش شاه طهماسب را به خاطر فضیلت های اخلاقیش ستوده است.

او در خانواده ای میانه بزرگ شد. پدرش کشاورزی می کرد و برادر بزرگش مرادی وحشی، اهل شعر و ادب بود و گاهی وحشی بافقی را با خود به محافل ادبی می برد. برادرش قبل از آن که او به معروفیت برسد از جهان می رود و وحشی بافقی بعدها در اشعار خود از او یاد می نماید.

وحشی پس از آن که دستی بر ادبیات پیدا کرد به کاشان مهاجرت می نماید و در آن جا مکتب دار می گردد. او پس از مدتی به زادگاهش یزد برمی گردد و به سرودن شعر در ستایش فرومانروایان آن موقع می پردازد. تنها منبع عایدی بافقی در شهر یزد سرودن شعر در وصف بزرگان آن موقع بود. حامی اصلی او میر میران حاکم وقت یزد بوده است. او بعلاوه قصیده ای طولانی در وصف شاه طهماسب نیز سروده است.

ویژگی های اخلاقی وحشی بافقی

در توصیف ویژگی های شاخص اخلاقی وحشی بافقی می توان به روحیات لطیف، انزوا طلبی، پاکبازی و وارسته بودن او اشاره نمود. علی رغم اینکه شاعران بسیاری آن موقع برای بهره مندی از امکانات گوناگون موجود در دربار گورکانی هند و فرمانروایان آن جا به این کشور سفر می کردند، او هیچ وقت از ایران خارج نشد و در طول عمر خود تنها از بافق چند بار به کاشان مهاجرت نموده بود.

آثار وحشی بافقی

وحشی بافقی یکی از غزل سراهای بزرگ تاریخ کشورمان محسوب می گردد. مضمون اشعار او بیشتر عشق های بی خاتمه، گله و شکایت از مسائل زندگی است. کتاب کلیات وحشی او حدود 9 هزار بیت دارد که اشعار آن علاوه بر غرل در قالب های دیگری نیز سروده شده اند. وحشی منظومه ای به نام ناظر و منظور دارد که 1,561 بیت دارد. وزن این منظومه، مفاعیلن مفاعیلن فعولن و در بحر هزج مسدس محذوف است. از دیگر آثار مهم وحشی می توان به مثنوی خسرو و شیرین، دیوان اشعار وحشی بافقی شامل 9,076 بیت در قالب های غزل، قطعه، قصیده، رباعی، ترکیب بند، ترجیع بند، مخمس و مثنوی اشاره نمود.

اشعار وحشی بافقی

یکی از برترین نمونه های اشعار عاشقانه فارسی را در آثار وحشی بافقی باید جست و جو کنید. او نهایت دلدادگی و دلباختگی نسبت به معشوق را با بیانی زیبا در اشعارش ابراز می نماید. او در غزل هایش روایت های رخ داده بین خود و معشوقش را با ظرافت هرچه تمام تر بیان می نماید.

وحشی بافقی در اشعار خود از کلمات بسیار ساده ولی در عین حال مجذوب کننده برای شعر سرودن انتخاب می نماید. بعلاوه در اشعار او کمتر واژه ها و ترکیب های عربی پیدا می کنید. این در حالی است که در آن موقع بین شاعران مرسوم بود تا از کلمه های سخت و عربی در اشعارشان بهره بگیرند. سادگی اشعار بافقی باعث شده است تا او بتواند نظر عموم مردم را جلب کند.

در ادامه یکی از مشهورترین اشعار او را می خوانید:

سپهر قصد من زار ناتوان دارد

که بر میان کمر کین ز کهکشان دارد

جفاى چرخ نه امروز می رود بر من

به ما عداوت دیرینه در میان دارد

به کنج بی کسى و غربتم من آن مرغى

که سنگ تفرقه دورش ز آشیان دارد

منم خرابه نشینى که گلخن تابان

به پیش کلبه ى من حکم بوستان دارد

منم که سنگ حوادث مدام در دل سخت

به قصد سوختنم آتشى نهان دارد

کسى که کرد نظر بر رخ خزانى من

سرشک دمبدم از دیده ها روان دارد

چه سازم آه که از بخت واژگونه من

بعکس گشت خواصى که زعفران دارد

دلا اگر طلبى سایه ى هماى شرف

مشو ملول گرت چرخ ناتوان دارد

ز ضعف خویش برآ خوش از آن جهت که هماى

ز هرچه هست توجه به استخوان دارد

گرت دهد به مثل زال چرخ گرده ى مهر

چو سگ بر آن ندوى کان ترا زیان دارد

بدوز دیده ز مکرش که ریزه ى سوزن

پى هلاک تو اندر میان نان دارد

کسى ز معرکه ها سرخ رو برون آید

که سینه صاف چو تیغ است و یک زبان دارد

چو کلک تیره نهادى که می گردد دو زبان

همواره روسیهى پیش مردمان دارد

ز دستبرد اراذل مدام دربند است

چو زر کسى که دل خلق خرسند دارد

کسى که مار صفت در طریق آزار است

مدام بر سر گنج طرب مکان دارد

خود آن که پشت بر اهل زمانه کرد چو ما

رخ طلب به ره صاحب الزمان دارد

شه سریر ولایت محمد بن حسن

که حکم بر سر ابناى انس و جان دارد

کفش که طعنه به لطف و سخاى بحر زند

دلش که خنده به جود و عطاى کان دارد

به یک گداى فرومایه صرف می سازد

به یک فقیر تهى کیسه در میان دارد

آرامگاه وحشی بافقی کجاست؟

وحشی بافقی در سال 991 هجری قمری در سن 52 سالگی درگذشت و در محله ای معروف به کوچه آروک (اهرٌک) که در آن جا زندگی می کرد دفن شد. مقبره او سنگی مرمرین داشت که روی آن یکی از اشعار غمگینش نوشته شده بود.

اولین آرامگاه وحشی بافقی در زمان آخرین پادشاه سلسله صفوی به وسیله فردی بنام محمد علی بیگ ناظر ساخته شد. سپس شمس الدین محمد بافقی روی آن گنبدی می سازد و تا سال 1082 قمری این بنا سالم بوده است. رضا خان اختلاف های گسترده ای با خوانین بختیاری داشت. حاکم آن موقع شهر یزد مدبر نوری برای نشان دادن خوش خدمتی خود به رضا خان در سال 1312 این بنا را تخریب می نماید. او حتی سنگ قبر وحشی بافقی را می فروشد؛ اما یاد و خاطره این شاعر هرگز از بین نمی رود و بنایی یادبود در مرحله پیر و برج بوستان وحشی بافقی ساخته می گردد که کار بازسازی آن در سال 1358 به خاتمه می رسد.

امروزه آرامگاه وحشی در محله پیر و برج رو به روی امامزاده شاهزاده فاضل در استان یزد واقع شده است. این آرامگاه سالانه پذیرای افرادی است که یزد را مقصد گردشگری خود انتخاب نموده اند.

اگر شعری از وحشی بافقی در خاطرتان دارید، حتما آن را برای کاربران مدرسه سما بنویسید.