حفظ هویت روستا ضامن منافع مالی جوامع محلی است - مدرسه سما

به گزارش مدرسه سما، ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، حفظ هویت روستا ضامن منافع مالی جوامع محلی است.

جریان چیست؟

سفر به روستا و دهکده، تجربه ای متفاوت از زندگی محلی است؛ جهانگردی که روستا را به عنوان مقصد سفر انتخاب می نماید، در جست وجوی هویت بکر، ثبت خاطره ای از دنیای جدا از هیاهوی شهرنشینی است؛ او می داند زندگی با مردم روستا و اقامت در خانه های خشتی و گلی اگر چه فقط چند ساعت و چند روز، قدم زدن در میان کوچه باغ های تودرتو حتی برای چند دقیقه، آشنایی و همراه شدن با مردمانی از جنس اصالت و طبیعت را در هیچ کدام از انواع جهانگردی جز جهانگردی روستایی نمی تواند لمس کند.

ایجاد درآمد برای اهالی روستا از کشاورز، دامدار و فراورینماینده صنایع دستی، تا خرده فروشی های محصولات باغی و دامی و گیاهان دارویی، می تواند چرخه اقتصاد و زندگی روستایی را متحول کند، روستاییان با فروش مستقیم محصولات خود به جهانگردان می توانند علاوه بر کسب درآمد بیشتر، با احساسی که از ارزش آفرینی و رونق در زنجیره صنعت جهانگردی به حفظ میراث فرهنگی و هویت روستایی خود ترغیب می شوند.

جهانگردی روستایی اگرچه اکنون سهم کوچکی در بازار و صنعت جهانگردی دنیا دارد، تا سال 2030 با جهش تقاضای فزاینده روبرو خواهد شد و سفر به روستا در صدر جهانگردی پرمخاطب دنیا قرار خواهد گرفت؛ این نوع جهانگردی به رغم اینکه در اقتصاد روستا و رونق کسب وکار و زندگی روستاییان می تواند نقش و سهم بسزایی داشته باشد، اگر به ضرورت ها و تهدیدهای آن توجه گردد، نه تنها هویت و زیست فرهنگی و اجتماعی جامعه محلی را با چالش روبه رو می نماید، بلکه آثار منفی مالی جبران ناپذیری خواهد داشت.

لیلا اژدری پیرامون اینکه حفظ هویت روستا ضامن منافع مالی جوامع محلی است، گفت: با بیان اینکه بشر امروز از زندگی مدرن در هم تنیده و تسلط فناوری در تمام شئونات زندگی او به ستوه آمده است. مردم امروز احساس می نمایند از اصل و ریشه خود دور شده اند و تمایل دارند اگر قرار است برای تعطیلات به سفر برود به سمت طبیعت و جاهای بکرتر و عاری از فناوری و مکانهایی که از آسمان خراش ، سیمان و فولاد و ماشین خبری نیست، بفرایند.

مدیرکل همکاری و توافق های ملی جهانگردی کشور با اشاره به تعامل سازنده میان انسان و طبیعت در محیط روستایی گفت: براساس یافته های مختلف جامعه شناختی، روان شناختی و مالی، تمایل به جهانگردی روستایی نه تنها در ایران بلکه در همه دنیا رو به افزایش است؛ جاده های شلوغ شمال نیز در تمام فصول سال بیان می نماید مردم شهرنشین دوست دارند تعطیلات خود را در دامن طبیعت و در دل روستاها بگذارنند. از سال1393 که اولین مجوزهای اقامتگاه های بومگردی یا اکولاژها در میراث فرهنگی و جهانگردی صادر شد، توجه به جهانگردی روستایی افزایش پیدا نموده است.

جهانگردی روستایی زیرگروه بوم جهانگردی است. در بوم جهانگردی ها روستاییان با توجه به شرایط اقلیمی و اجتماعی سبک زندگی خود را با محیط طبیعی تطبیق می دهند، در روستاهایی مانند کندوان آذربایجان شرقی و منطقه اورامان و ماسوله گیلان به خوبی دیده می گردد.

جهانگردی شمشیر دولبه است

اژدری با اشاره چالش های فرهنگی و محیط زیستی توسعه روستایی اضافه کرد: در سال های اخیر پدیده خرید خانه دوم و ساختن خانه های ویلایی ناهمگون با بافت فرهنگی و طبیعی، در روستاها و بخش های ییلاقی شتاب گرفته است که باید برای مدیریت این پدیده، برنامه ریزی زیرساختی و فرهنگی منطبق با بوم منطقه انجام گردد و پیوست های فرهنگی و محیطزیستی و معماری در اولویت برنامه های توسعه در روستا قرار گیرد.

مدیرکل همکاری و توافق های ملی جهانگردی کشور بیان نمود: اصولا جهانگردی یک شمشیر دولبه است، همان طور که می تواند اثرهای مثبت مالی، اجتماعی و سیاسی داشته باشد، به همان نسبت هم می تواند اثرهای منفی داشته باشد که به رویکرد سیاستگذاران و برنامه ریزان این صنعت بستگی دارد؛ اگر مدیران اثرهای را قبل از وقوع پیش بینی و برای جلوگیری از آسیب های آن برنامه ریزی نمایند، آثار منفی توسعه کاهش می یابد، اما مهمتر مطلع سازی جامعه محلی است که بداند آنچه اهمیت دارد حفظ هویت روستا است.

اژدری گفت: اگر روستا و روستایی ساکن ابیانه، شبیه شهر و شهفرایند تهرانی و اصفهانی شد دیگر جذابیت برای علاقمندان و جهانگردان نخواهد داشت، جاذبه فرهنگی، تاریخی و طبیعی آن بزودی نابود خواهد شد؛ همان حفظ هویت است که برای مردم یک روستا می تواند جذابیت و آورده مالی داشته باشد، اما اگر از فرهنگ و سبک زندگی شهری و یا جهانگرد خارجی تاثیر بگیرند، آن جذابیت را از دست خواهند داد.

منافع مالی توسعه باید در جیب جامعه محلی برود

اژدری گفت: باید فعالیت اصنافی که از وزارت میراث فرهنگی، جهانگردی و صنایع دستی مجوز می گیرند توسط کارگزاران استانی و بخش های زیرمجموعه وزارتخانه مرتب رصد گردد، تا در فرایند توسعه پایدار جهانگردی مسئله ای ایجاد نگردد، البته آثار مثبت یا منفی مالی توسعه منطقه ای باید در سیاست های کلان آنالیز گردد و بگونه ای تدوین گردد که منافع مالی توسعه روستایی و جهانگردی روستایی در جیب جامعه محلی برود.

اگر آثار و منافع مالی در جیب جوامع محلی نرود، توسعه جهانگردی با مقاومت روبه رو می گردد؛ جهانگردپذیری از بین می رود و اهالی روستا جهانگردان را حتی با برخورد فیزیکی از منطقه خود ترد می نمایند. مدیرکل همکاری و توافق های ملی جهانگردی بیان نمود: جوامع محلی وقتی از سوی جهانگرد سود مالی دریافت نکند و از آن طرف احساس کند بافت هویتی و فرهنگی منطقه زندگیش در خطر است، و جامعه او با مسائل محیط زیستی و اجتماعی روبرو است، مانع اصلی توسعه مالی و حتی جهانگردی می گردد.

وی اضافه کرد: جامعه محلی اگر احساس کند در حال صنعتی شدن و شهری شدن است و نرخ تورم کالاهای اساسی و مالی منطقه سکونت او، مانند شهر تصاعدی شده، از توسعه رویگردان می گردد، البته برای مدیریت و جلوگیری از این فرایند خطا، فقط وزارت میراث فرهنگی و جهانگردی متولی و مسئول نیست.

اژدری بر تدوین و ابلاغ مجموعه ای از دستورالعمل ها، شیوه نامه ها و ضوابط برای جهانگردی روستایی تاکید نمود و اضافه کرد: باید حواسمان باشد سایر فعالیت ها چه در حوزه جهانگردی و چه در امور توسعه، طبق این ضوابط باشد و وزارت میراث فرهنگی، جهانگردی و صنایع دستی از ستاد تا صف از مرکز تا دورترین نقطه کشور باید بر اجرای این مقررات و ضوابط، نظارت کند.

وی به آثار و تبعات تقسیمات کشوری بر روستاهای مقصد جهانگردی اشاره نمود و گفت: قرار بر این است زیرساخت به روستاها برود، امکانات رفاهی در روستاها ایجاد گردد، اما وقتی موج شهرشدن و شهری شدن راه می افتد و به آینده و بافت جذاب روستا برای توسعه جهانگردی توجه نمی گردد، آن منطقه کمتر از یک دهه هویت و بافت فرهنگی، تاریخی و اجتماعی و عنوان مقصد جهانگردی روستایی خود را از دست می دهد.

اجرای نادرست طرح هادی بسیاری بافت های روستایی را از میان می برد و آنها را به شهر تبدیل می نماید. از همین جا تغییر هویت روستا شروع می گردد که از چالش های مهم وزارت میراث فرهنگی، جهانگردی و صنایع دستی با دستگاه های مرتبط با توسعه روستایی است.

وی بیان نمود: در کشور500 روستای هدف جهانگردی داریم که از دهه 80 قرار شد برنامه توسعه جهانگردی روستایی در آنها اجرا و زیرساخت های آنها مهیا گردد، اما اکنون وقتی آنالیز می کنیم بسیاری از این نقاط دیگر شهر شده اند و از این فهرست خارج شده اند.

اژدری با اشاره به نامطلعی عمومی نسبت به داشته های روستا و میزان می تواند منافع و آورده مالی آن برای روستا گفت: بعضی کشورها با کپی برداری از نام و عنوان آثار، هنرها، مفاخر و محصولات کشورهای دیگر و تبلیغ روی آثاری که قدمت زیادی هم ندارد، درآمدهای میلیارد دلاری کسب می نمایند، اما در بعضی مناطق ایران متاسفانه بدون دوراندیشی و آینده نگری، اصالت های فرهنگی، قدمت تاریخی و باستانی، آثار فاخر و چشم اندازهای زیبا، تنوع فرهنگی و سبک های زندگی خارق العاده در روستاها و مناطق بکر، قربانی سودهای گذرا و مقطعی می گردد.

اژدری درباره چالش های فرهنگی و مالی توسعه جهانگردی روستایی گفت: بعضی روستاییان که زمین ها و باغ های خود را به ویلاسازها می فروشند، مطلعی ندارند گنجینه های خود منابع ثروت ساز خود را می فروشند، این افراد باید آموزش ببینند و مطلع شوند که هیچکس منبع فراوری ثروت و چاه نفت خود را نمی فروشد.

استقبال از همکاری سایر قوا در سند راهبردی جهانگردی

اژدری تنوع و تعدد دستگاه های اجرایی متولی روستا را از چالش های دیگر توسعه جهانگردی روستایی بیان کرد و گفت: یکی از آسیب های این حوزه فقدان مدیریت متمرکز و یکپارچه است و بعضی ناهماهنگی ها، موازی کاری ها و گاهی تعارض های منافع سازمانی، منجر به هدررفت بودجه و سرمایه های فرهنگی می گردد که امیدواریم با تشکیل شورای عالی عشایر و توسعه روستایی این ناهماهنگی ها برطرف گردد.

بعضی روستاییان از نامطلعی زمین های خود گنجینه های ثروت ساز خود را می فروشند، این افراد باید آموزش ببینند و مطلع شوند که هیچکس منبع فراوری ثروت و چاه نفت خود را نمی فروشد. مدیرکل همکاری و توافق های ملی جهانگردی کشور ادامه داد: در وزارت میراث فرهنگی و جهانگردی کوشش کردیم با ایجاد کمیته های ملی و کارگروه های تخصصی مشترک با سایر دستگاه ها این مسائل را به حداقل برسانیم که در بعضی موارد پیروز بودیم، البته بعضی مواقع خود قوانین و مقررات هم مانع تعامل می شوند و دستگاه مربوطه علیرغم میل درونی با اینکه می خواهند یاری نمایند، ملزم هستند قانون را رعایت نمایند و دست ما خالی می ماند.

مدیرکل همکاری و توافق های ملی جهانگردی کشور با اشاره به تصویب سند راهبردی جهانگردی در دولت دوازدهم اضافه کرد: با ابلاغ و اجرای این سند به عنوان یک سند بالادستی ارزشمند، امیدواریم چالش های میان بخشی را حل کنیم که البته اکنون این سند در دستگاه های دولتی جاری است، بهره مندی از مشارکت و یاری سایر قوا و نهادها را پیگیری می کنیم.